To nie jest łatwa proza, zupełnie inna od przypowieści Calvino w rodzaju Wicehrabiego przepołowionego czy Rycerza nieistniejącego. Opowiadania z tomiku, który po ponad półwiecza od wydania go po włosku doczekał się polskiego przekładu, to kombinatoryka ubrana w formę prozatorską.

Opowieść o możliwych kierunkach ewolucji, ale i eksperyment z matematyką, liczbami, naturą. Narrator raz bywa organizmem wielokomórkowym, raz bytem jednokomórkowym, opowiadającym o podziale somatycznym. Tomik zamykają utwory bardziej przypominające matematyczne zadania. Perełką jest opowiadanie Hrabia Monte Christo, w którym ksiądz Faria i Edmond Dantès próbują znaleźć drogę ucieczki z koncentrycznej twierdzy If. Przeciwstawienie metody prób i błędów metodzie analizy matematycznej…

Calvino, pisarz o wielu obliczach, nie przestaje zaskakiwać. Dobrze, że w ostatnich latach na polski przełożono jego utwory, znane zachodnim czytelnikom od wielu dekad.

Italo Calvino: Jeżeli t = 0. Przekład i posłowie Anna Wasilewska. Warszawa, PIW, 2021.

(a)