Życiorys

Ignacy Błażej Franciszek Krasicki herbu Rogala (3.02.1735 – 14.03.1801) – Jeden z głównych przedstawicieli polskiego oświecenia. Nazywany „księciem poetów polskich”. Biskup warmiński od 1767 (stąd pseudonim X.B.W. – książę biskup warmiński), arcybiskup gnieźnieński od 1795, książę sambijski, hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, prezydent Trybunału Głównego Koronnego w Lublinie w 1765, proboszcz przemyski, kustosz kapituły katedralnej lwowskiej w 1765 roku, poeta, prozaik i publicysta, encyklopedysta, kawaler maltański zaszczycony Krzyżem Devotionis, mianowany biskupem tytularnym Verinopolis w 1766 roku.

Życiorys

Ignacy Krasicki urodził się w Dubiecku nad Sanem (województwo ruskie) w zubożałej rodzinie magnackiej posiadającej tytuł hrabiów Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Był skoligacony z rodziną Potockich oraz Sapiehów. Był najstarszym synem Jana Bożego Krasickiego, kasztelana chełmskiego i senatora Rzeczypospolitej oraz stolniczanki Anny de domo Starzechowskiej. Miał dwie starsze siostry i czterech braci. Wychowywał się początkowo w domu rodzinnym, potem u matki chrzestnej, Teofili z Wapowskich Podoskiej oraz u ciotki, Anny Sapieżyny z Krasickich. Starannie wykształcony, wraz z dwoma braćmi obrał stan duchowny za sprawą rodziców. W latach 1743-1750 Krasicki uczył się w Jezuickim Kolegium Lwowskim. 1 maja 1751 r. wstąpił do seminarium duchownego Ks. Misjonarzy przy kościele św. Krzyża w Warszawie. Przed 8 lipca 1751 r. przyjął niższe święcenia duchowne. 2 lutego 1759 r. przyjął sakrament święceń z rąk Wacława Hieronima Sierakowskiego – biskupa przemyskiego. Został kanonikiem kijowskim, a 3 lata później kanonikiem katedry przemyskiej i objął probostwo katedralne.

Jako młody ksiądz spędził dwa lata (1759-1761) na studiach w Rzymie. Zamieszkał w Hospicjum polskim przy kościele św. Stanisława, gdzie pełnił funkcję prowizora opiekującego się tamtejszym archiwum. Po powrocie został w roku 1763 sekretarzem prymasa Władysława Aleksandra Łubieńskiego i zaprzyjaźnił się z młodym Poniatowskim – przyszłym królem.

W grudniu 1764 roku kapituła archidiecezji lwowskiej wybrała Krasickiego kustoszem katedralnym. Rok później otrzymał probostwo infułackie w Kodniu. Został także prezydentem Trybunału Małopolskiego. Od roku 1766 był kanonikiem, a później koadiutorem biskupa warmińskiego.

Od panowania Stanisława Augusta rozpoczęła się kariera duchowna Krasickiego. Kapelan królewski otrzymał rychło w grudniu 1766 roku biskupstwo warmińskie, tytuł książęcy, godność senatora Rzeczypospolitej. Pod koniec życia został arcybiskupem gnieźnieńskim. Był współorganizatorem i często uczestnikiem tzw. obiadów czwartkowych.

Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego, a także członkiem rzeczywistym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. W 1774 roku odznaczony został Orderem Orła Białego, a wcześniej w 1767 także Orderem Świętego Stanisława. Od 1786 kapelan honorowy Zakonu Maltańskiego, a od 1798 kawaler pruskiego Orderu Orła Czarnego. W latach 1798-99 wydawał pismo „Co tydzień”.

Zmarł 14 marca 1801 w Berlinie. Pochowany został w katedrze pw. Świętej Jadwigi Śląskiej w Berlinie, którą w 1774 roku konsekrował, w roku 1829 został przeniesiony do Katedry Gnieźnieńskiej dzięki staraniom Juliana Ursyna Niemcewicza.

Twórczość

Za początek kariery literackiej Ignacego Krasickiego uznaje się rok 1775. Wówczas przedstawił on na tzw. obiadach czwartkowych fragmenty poematu heroikomicznego „Myszeidos”. Spośród nich największą popularność zdobyła strofa śpiewana jako „Hymn do miłości ojczyzny”, przez pewien czas pełniąca funkcję nieoficjalnego hymnu Polski.

Księcia Biskupa Warmińskiego (X.B.W.) uznaje się za przedstawiciela nurtu klasycznego w poezji. Ignacy Krasicki wybierał gatunki literackie mogące wylegitymować się starożytnym rodowodem – bajkę, satyrę, poemat heroikomiczny czy dialogi zmarłych (w latach 1798-1799 wydawane w czasopiśmie „Co tydzień”). Otwierał także drogę nowym gatunkom. Wśród nich wyróżnia się pierwsza polska powieść nowożytna „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”. Kolejną powieścią był „Pan Podstoli”.

Największe natężenie aktywności pisarskiej Ignacego Krasickiego datuje się na lata 1775-1780. W 1775 wychodzi „Myszeida”, rok później powieść „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, pierwsza część „Pana Podstolego” oraz anonimowo wydana „Monachomachia” – w 1778. Rok 1779 to wydanie „Satyr” oraz zbioru „Bajki i przypowieści”.

Uprawiał nie tylko literaturę piękną. Pisał prace z zakresu homiletyki, teologii, heraldyki. Ogłosił dwutomową encyklopedię, pisał Listy o ogrodach, artykuły do „Monitora” i własnej gazety „Co Tydzień”. Podejmował prace przekładowe z Plutarcha, tłumaczył „Pieśni Osjana”, fragmenty „Boskiej Komedii” Dantego, utwory Anakreonta, Boileau, Hezjoda, Teokryta; napisał rozprawkę „O tłumaczeniu ksiąg”.